Nachtvlinderblogs

Vanavond hebben Ron en ik een aantal tunnels en eiken geïnspecteerd op nachtvlinders. In de tunnels troffen we vooral Grote Wintervlinders (Erannis defoliaria) en Kleine Wintervlinders (Operophtera brumata) aan (alleen mannetjes) en op de eiken hoofdzakelijk Kleine Wintervlinders en een enkele Bosbesuil (Conistra vaccinii, op smeer). Bij Het Brandersveldje telden we 51 Kleine Wintervlinders verspreid over drie eiken; 47 mannetjes en 4 vrouwtjes (alle vrouwtjes waren bezet).

Eiken afzoeken met zaklamp is een goede methode voor het in kaart brengen van Kleine Wintervlinders (een veelvoorkomende soort). Het is een belangrijke waardplant van de rups en de vrouwtjes -die niet in staat zijn om te vliegen vanwege de sterk gereduceerde vleugels- trekken hordes mannetjes aan zodra ze de pop verlaten.

Man en vrouw van de Kleine Wintervlinder (Operophtera brumata) bij het Brandersveldje, Baalder.

Drie nachtvlindersoorten in fietstunnel "de Vissenkom". Rondom de lamp aan de Baalderkant van de tunnel (boven het tekstbord) zijn meestal wel nachtvlinders te zien. Dit tunneltje is één van de objecten die Ron, Sylvia en ik regelmatig controleren. Op deze foto zit bovenaan 'n Gepluimde spanner (Colotois pennaria) en daaronder een Grote wintervlinder (Erannis defoliaria) man.

Ook een mannetje: Najaarsspanner (Agriopis aurantiaria). De vrouwtjes van Najaarsspanner en Grote Wintervlinder hebben geen vleugels.

Resultaten van 'n korte inspectieronde met zaklamp op vier smeerlocaties bij het Brandersveldje (vanavond, rond 20:00). Smeren/stropen is een bruikbare methode voor het inventariseren van nachtvlinders (en allerlei andere soorten als "bijvangst"). Deze komen op de zoetigheid af en gaan ervan snoepen.

Dit is één van de "smeerroutes" waar we nachtvlinders in kaart brengen (Nachtvlinderwerkgroep IVN-Hardenberg).

Acht nachtvlindersoorten op het doek vanavond (Baalder):

Saffraangouduil (Tiliacea aurago).
Epirrita spec., 5 exemplaren.	Bosbesuil (Conistra vaccinii).
Zwartstipvlinder (Agrochola lota).
Zwarte-c-uil (Xestia c-nigrum).	Grote wintervlinder (Erannis defoliaria), 2 mannetjes.

Huismoeder (Noctua pronuba) en Tweelijnmot (Hypsopygia glaucinalis) niet op foto.

Grote wintervlinder (Erannis defoliaria).	Herfstbremspanner (Chesias legatella).

Deze Grote wintervlinder en Herfstbremspanner zijn er op tijd bij... Het is toch echt nog zomer!

Mannetje van de Witvlakvlinder (Orgyia antiqua).

Auroramot (Tinea semifulvella) in tunnel nabij Bovenveld.

Agaatvlinder (Phlogophora meticulosa) blijft 'n mooie om te zien!

Tien leuke nachtvlindersoorten die zich lieten zien op de ledenavond van IVN-Hardenberg in het Gemeentebos.

Bonte worteluil (Agrotis vestigialis)
Gele oogspanner (Cyclophora linearia)	Agaatvlinder (Phlogophora meticulosa)
Kleine groenbandspanner (Colostygia pectinataria)
Schijnpiramidevlinder (Amphipyra berbera)	Piramidevlinder (Amphipyra pyramidea)
Herculesje (Selenia dentaria)
Gelijnde spitskopmot (Ypsolopha scabrella)	Witvlekspitskopmot (Ypsolopha parenthesella)
Breedbandhuismoeder (Noctua fimbriata)

Berkeneenstaart (Drepana falcataria), Boswachterij Hardenberg.

Zilverstreep (Deltote bankiana) in het Gemeentebos. Daar en in het gebied rond de Haarplas ook Gewone heispanners (Ematurga atomaria).

Wachtervlinder (Eupsilia transversa) stak het fietspad over zonder netjes te wachten en voorrang te verlenen. Boswachterij Hardenberg.

Voorjaarsbladroller (Tortricodes alternella) bungeejumpend vanuit 'n eik.

Gewone wilgenroosjesmot (Mompha epilobiella). Dit kleine vlindertje is nu te vinden door het Harig Wilgenroosje (Epilobium hirsutum) te inspecteren; een plant die veelvuldig groeit langs onder andere sloten en vijvers. Lijkt op Gele wilgenroosjesmot (Mompha ochraceella) maar die laatste heeft 'n minder contrastrijke tekening op de vleugels die geler van kleur zijn. Ook heeft de Gewone wilgenroosjesmot meestal donkere bandjes om de poten; bij de Gele zijn die lichter of niet te zien. Verder heeft de Gewone wilgenroosjesmot meer donkere vlekken op de voorvleugel; de twee vlekjes die het duidelijkst te zien zijn bij de Gele wilgenroosjesmot zitten bovenop in de vorm van "schubpuistjes". Foto gemaakt in Baalder langs de visvijver.

Rupsen van de Grote wintervlinder (Erannis defoliaria) kun je nu overal aantreffen; vooral op eik. Het duurt eventjes voordat 'ie volwassen is; de vlinders vliegen hoofdzakelijk van oktober t/m eind december (tenzij het vrouwtjes zijn maar da's 'n ander verhaal).

De Brandnetelmot (Anthophila fabriciana) is een veelvoorkomend nachtvlindertje dat op zonnige dagen te vinden is op de bladeren van Grote Brandnetel (Urtica dioica).

Erg klein zijn ze en daardoor makkelijk over het hoofd te zien. Wanneer je tijdens het afspeuren van brandnetels een "harig mugje" ziet opvliegen zou het zomaar 'ns de Brandnetelmot kunnen zijn. Blijf dan even stil staan want de kans is groot dat 'ie weer spoedig de landing inzet.

Pas op met de Nederlandse soortnamen!
De Parelmoermot (Pleuroptya ruralis) wordt ook wel (Gewone) Netelmot genoemd. Daarnaast hebben we nog de Bonte Brandnetelmot (Anania hortulata) en Brandnetelbladroller (Celypha lacunana).

Netelmot	Bonte Brandnetelmot	Brandnetelbladroller

Smaragdlangsprietmot (Adela reaumurella, boven) en Bleke langsprietmot (Nematopogon swammerdamella, onder) bij het Engelandsche Bos. Die laatste heb ik tussen 21 april en 6 mei op 5 locaties in de gemeente aangetroffen (zie kaartje). Bleke langsprietmot lijkt sterk op de Gevlekte langsprietmot (Nematopogon adansoniella) en het belangrijkste verschil zit bij het basale deel van de sprieten (vereist goed kijken). Bij Bleke is dit gedeelte wit van kleur (zonder de strepen die verderop wel op de antennes zitten) terwijl bij de Gevlekte de strepen over de sprieten hier gewoon doorlopen tot de kop. "Bleek" en "Gevlekt" zegt dus vooral iets over dat doorslaggevende kenmerk want de kleurintensiteit op de vleugels varieert bij beide soorten.

Nachtvlinderen met een zelfgemaakt "smeermengsel" hebben we nog niet vaak gedaan. Afgelopen weekend was het tijd voor een serieuze poging. Bepaalde vlindersoorten schijnen gedurende de nachturen zoete mengsels te verkiezen boven lichtbronnen... Smeren maar voor 'n vollediger beeld!

Verslag van Sylvia hier.

Zwartvlekwinteruil (Conistra rubiginosa).	Wachtervlinder (Eupsilia transversa).

De spinselnesten van Bastaardsatijnvlinder (Euproctis chrysorrhoea) op Duindoorn. Te vinden in de kuststreek (in dit geval bij Scheveningen).

Opgelet!
Kleine Voorjaarsspanner (Agriopis leucophaearia) vliegt weer nu! Althans de mannetjes. De vleugels van het vrouwtje zijn sterk gereduceerd tot stompjes waardoor ze op een torretje lijkt. Er is een hele reeks "winterseizoenspanners" waarbij deze duidelijke vorm van geslachtsdimorfie voorkomt. Een aantal van dergelijke soorten is: Kleine Wintervlinder, Grote Wintervlinder, Najaarsspanner, Perentak, Meidoornspanner, Voorjaarsboomspanner, Voorjaarsspanner, Kleine Voorjaarsspanner, Grote Voorjaarsspanner...

Twee van de drie Kleine Voorjaarsspanners die Ron en ik aantroffen.

Eerder vanavond zag ik 'n mannetje van de Perentak (Phigalia pilosaria):